فرمان‌های فایل و بایگانی

فصل 16- فرمان‌ها، برنامه‌ها و فیلترهای خارجی

‎16.5‎- فرمان‌های فایل و بایگانی

بایگانی


tar

برنامه استاندارد تهیه بایگانی یونیکس. ‎[1]‎ در ابتدا یک برنامه Tape ARchiving بود، این برنامه به یک بسته همه‌منظوره توسعه داده شده، که می‌تواند تمام حالت‌های تهیه بایگانی با تمام انواع دستگاه‌های هدف، از گرداننده‌های نوار مغناطیسی تا فایل‌های معمولی تا حتی stdout را اداره کند (مثال ‎3-4‎ را ببینید). tar گنو برای پذیرفتن فیلترهای متنوع فشرده‌سازی، به روز رسانی گردیده است، برای مثال: ‎tar czvf archive_name.tar.gz *‎ که به طور بازگشتی تمام فایل‌های دایرکتوری کاری جاری (‎$PWD‎)به غیر از فایل‌های نقطه‌ای را بایگانی و gzip می‌کند. ‎[2]‎

برخی گزینه‌های مفید tar:

  1. ‎-c‎ ایجاد (یک بایگانی جدید)

  2. ‎-x‎ استخراج (فایل‌ها از بایگانی موجود)

  3. ‎-t‎ فهرست کردن (محتویات بایگانی موجود)

  4. ‎--delete‎ حذف (فایل‌ها از بایگانی موجود)

    Caution

    این گزینه روی دستگاه‌های نوار مغناطیسی عمل نمی‌کند.

  5. ‎-r‎ پیوست کردن (فایل‌ها به انتهای یک بایگانی موجود)

  6. ‎-A‎ پیوست (فایل‌های tar به بایگانی موجود)

  7. ‎-u‎ به رورسانی بایگانی

  8. ‎-d‎ مقایسه بایگانی با سیستم فایل مشخص شده

  9. ‎--after-date‎ فقط پردازش فایل‌هایی با نشانه تاریخ بعد از تاریخ تعیین شده

  10. ‎-z‎gzip کردن بایگانی

    (متراکم نمودن یا خارج کردن از حالت فشرده نسبت به گزینه ‎-c‎ یا ‎-x‎ ملحق شده به آن)

  11. ‎-j اجرای bzip2 روی بایگانی

Caution

بازیابی داده‌ها از یک بایگانی tar و‏ gzip شده که معیوب است، می‌تواند دشوار باشد. موقع بایگانی نمودن فایل‌های مهم، چند پشتیبان تهیه کنید.

shar

برنامه سودمند تهیه بایگانی پوسته. فایل‌های متن و/یا باینری در یک بایگانی پوسته، بدون متراکم کردن بهم پیوسته می‌شوند، و بایگانی حاصله در اصل یک اسکریپت پوسته است، بی کم و کاست با سرآیند ‎#!/bin/sh‎، شامل تمام فرمان‌های استخراج بایگانی لازم، بعلاوه خود فایل‌ها. کاراکترهای باینری غیر قابل چاپ در فایل(های) مقصد، در فایل خروجی shar به کاراکترهای اسکی قابل چاپ تبدیل می‌شوند. بایگانی‌های Shar هنوز در گروه‌های خبری Usenet حضور دارند، اما در غیر اینمورد shar با ‎tar/gzip‎ تعویض گردیده است. فرمان unshar بایگانی‌های shar را به شکل اول در می‌آورد.

فرمان mailshar یک اسکریپت ‎Bash‎ است که از shar برای بهم پیوست نمودن چندین فایل در یک فایل واحد جهت ارسال با ‎e-mail‎ استفاده می‌کند. این اسکریپت متراکم‌سازی و uuencoding را پشتیبانی می‌کند.

ar

برنامه سودمندی برای ایجاد و دستکاری بایگانی‌ها، اساساً مورد استفاده برای دستکاری بایگانی فایل‌های کتابخانه‌‌ای است.

rpm

مدیر بسته Red Hat، یا برنامه سودمند rpm یک بسته‌بندی برای بایگانی‌های باینری یا کد منبع فراهم می‌کند. این برنامه فرمان‌هایی را برای نصب و کنترل بی نقصی بسته‌ها ضمیمه می‌کند.

یک ‎rpm -i package_name.rpm‎ ساده به طور معمول برای نصب یک بسته کفایت می‌نماید ، هرچند که گزینه‌های معتبر بسیار بیشتری وجود دارد.

tip

‎rpm -qf‎ شناسایی می‌کند که یک فایل از کدام بسته سرچشمه می‌گیرد.

bash$ rpm -qf /bin/ls
coreutils-5.2.1-31


tip

‎rpm -qa‎ لیست کاملی از تمام بسته‌های rpm نصب شده بر روی یک سیستم معین ارایه‌ می‌کند. یک ‎rpm -qa package_name‎ فقط بسته‌(های) مطابق با package_name را لیست می‌کند.

bash$ rpm -qa

redhat-logos-1.1.3-1
glibc-2.2.4-13
cracklib-2.7-12
dosfstools-2.7-1
gdbm-1.8.0-10
ksymoops-2.4.1-1
mktemp-1.5-11
perl-5.6.0-17
reiserfs-utils-3.x.0j-2
...

bash$ rpm -qa docbook-utils
docbook-utils-0.6.9-2

bash$ rpm -qa docbook | grep docbook

docbook-dtd31-sgml-1.0-10
docbook-style-dsssl-1.64-3
docbook-dtd30-sgml-1.0-10
docbook-dtd40-sgml-1.0-11
docbook-utils-pdf-0.6.9-2
docbook-dtd41-sgml-1.0-10
docbook-utils-0.6.9-2


cpio

این فرمان کپی بایگانی اختصاصی‌شده (‎copy input and output‎) این روزها به ندرت دیده می‌شود، به واسطه tar/gzip مهجور شده است. هنوز موارد استفاده‌ای از قبیل انتقال یک درخت دایرکتوری دارد. با یک اندازه بلوک (برای رونوشت‌برداری) تعیین شده مناسب، می‌تواند به طور قابل تحسینی سریعتر از tar باشد.

مثال ‎16-30‎. کاربرد cpio برای انتقال یک درخت دایرکتوری

#!/bin/bash

#        رونوشت برداری از یک درخت دایرکتوری با استفاده از‎cpio‎.

#                                      مزایای استفاده از ‎cpio‎:
#   سرعت رونوشت گرفتن. این برنامه با لوله‌ها سریعتر از ‎tar‎ است.
# برای رونوشت گرفتن از فایل‌های خاص (لوله‌های با نام، و غیره) که
#+ ممکن است ‎cp‎  در مورد آنها با اشکال مواجه گردد،بسیار مناسب .

ARGS=2
E_BADARGS=65

if [ $# -ne "$ARGS" ]
then
  echo "Usage: `basename $0` source destination"
  exit $E_BADARGS
fi  

source="$1"
destination="$2"
###################################################################
find "$source" -depth | cpio -admvp "$destination"
#
#برای کشف رمز این گزینه‌ها صفحه‌های ‎info‎ فرمان ‎find‎ و ‎cpio‎ را بخوانید.
#           کد فوق فقط نسبت به ‎$PWD‎ (دایرکتوری جاری) کار می‌کند . . .
#+                                    نام مسیرهای کامل مشخص می‌گردند.
####################################################################

#                             
#                            
#کدی اضافه کنید که وضعیت خروج ‎($?)‎ لوله ‎find | cpio‎ را کنترل کند
#+   و اگر مورد اشتباهی پیش بیاید، پیغام خطای مناسب ارایه نماید.
exit $?

rpm2cpio

این فرمان یک فایل rpm را به یک بایگانی cpio تبدیل می‌کند.

مثال ‎16-31‎. باز کردن بسته‌بندی یک فایل rpm

#!/bin/bash
#

: ${1?"Usage: `basename $0` target-file"}
#   نام فایل ‎rpm‎ باید به عنوان یک شناسه مشخص گردد.


TEMPFILE=$$.cpio                         #     فایل موقت با نام منحصر به فرد.
                                         #    ‎$$‎ شماره ‎ID‎ پردازش اسکریپت است.

rpm2cpio < $1 > $TEMPFILE                #بایگانی ‎rpm‎ را به ‎cpio‎ تبدیل می‌کند.
cpio --make-directories -F $TEMPFILE -i  #     استخراج فایل‌ها از بایگانی ‎cpio‎ 
rm -f $TEMPFILE                          #              حذف فایل بایگانی ‎cpio‎

exit 0

#                               
#                              
#             این کنترل‌ها را اضافه کنید:
#               ‎(1‎ فایل مقصد موجود است و
#+           ‎(2‎ یک فایل بایگانی ‎rpm‎ است.
#اشاره:  خروجی فرمان ‎file‎ را تجزیه کنید.


pax

ابزار pax (کوته‌نوشت ‎portable archive exchange‎) تهیه دوره‌ای فایل‌های پشتیبان را تسهیل می‌کند و برای قابل‌حمل بودن بین انواع گوناگون سیستم‌های با طعم یونیکس طراحی شده بود. این ابزار به عنوان جانشینی برای tar و cpio در نظر گرفته شده بود.

pax -wf daily_backup.pax ~/linux-server/files 
#یک بایگانی از تمام فایل‌ها در دایرکتوری هدف ایجاد می‌کند.
#  توجه کنید که برای ‎pax‎ ترتیب گزینه‌ها باید صحیح باشد --
#+               ‎pax -fw‎ دارای یک نتیجه کاملاً متفاوت است.

pax -f daily_backup.pax
#    فایل‌های بایگانی را فهرست می‌کند.

pax -rf daily_backup.pax ~/bsd-server/files
#بازیابی فایل‌های پشتیبان‌گیری شده از
#+ماشین لینوکس بر روی یک ماشین ‎BSD‎.

توجه داشته باشید که pax بسیاری از فرمان‌های فشرده‌سازی و تهیه بایگانی استاندارد را به کار می‌برد.


فشرده‌سازی


gzip

برنامه سودمند استاندارد فشرده‌سازی گنو/یونیکس، جانشین برنامه مالکانه و نامرغوب‌تر compress می‌شود. فرمان خارج کردن از حالت فشرده متناظر آن gunzip است، که معادل gzip -d است.

گزینه ‎-c‎ خروجی gzip را به stdout می‌فرستد. این گزینه موقع لوله‌کشی به یک فرمان دیگر مفید است.

فیلتر zcat یک فایل gzip شده را غیر فشرده می‌کند و به stdout، به طور محتمل به ورودی یک لوله یا تغییر مسیر می‌فرستد. این در واقع، یک فرمان cat است که روی فایل‌های فشرده (از جمله فایل‌های تهیه شده با برنامه قدیمی‌تر compress) عمل می‌کند. فرمان zcat معادل با gzip -dc است.

Caution

روی برخی سیستم‌های تجارتی یونیکس، zcat یک مترادف برای ‎uncompress -c‎ است، و روی فایل‌های gzip شده عمل نمی‌کند.

همچنین مثال ‎7-7‎ را مشاهده نمایید.

bzip2

یک برنامه سودمند فشرده‌سازی، معمولاً کارآمدتر (اما آهسته‌تر) از gzip، بویژه روی فایل‌های بزرگ. فرمان متناظر آن برای خارج کردن از حالت فشرده bunzip2 است.

مشابه با فرمان zcat، فرمان bzcat نیز یک فایل bzip2 شده را برای ارسال به stdout غیر فشرده می‌سازد.

نگارش‌های جدیدتر tar برای پشتیبانی از bzip2 تعمیر شده‌اند.

compress‏، uncompress

این یک برنامه فشرده‌سازی قدیمی‌تر مالکانه است، که در توزیع‌های یونیکس تجارتی یافت می‌شود. برنامه کارآمدتر gzip به طور وسیعی جایگزین آن گردیده است. توزیع‌های لینوکس معمولاً به منظور سازش‌پذیری یک compress تطابق‌یافته پیوست می‌کنند، اگر چه gunzip می‌تواند فایل‌های ایجاد شده به وسیله compress را از بایگانی استخراج نماید.

tip

فرمان znew فایلهای compress شده را به فایل‌های gzip شده تبدیل می‌کند.

sq

یک برنامه دیگر فشرده‌سازی (squeeze)، فیلتری که فقط روی فهرست کلمه‌های مرتب‌شده ASCII عمل می‌کند. از ترکیب دستوری استاندارد فراخوانی یک فیلتر، یعنی ‎sq < input-file > output-file‎ استفاده می‌کند. سریع، اما نه به کارایی gzip. فیلتر متناظر آن برای خارج کردن از حالت فشرده، unsq است، مانند sq فراخوانی می‌شود.

tip

خروجی sq می‌تواند برای فشرده‌سازی بیشتر به gzip لوله‌کشی بشود.


zip‎، unzip

برنامه ایجاد بایگانی و فشرده‌سازی چند سکویی سازگار با pkzip.exe در DOS. به نظر می‌رسد بایگانی‌های «zip شده» نسبت به «tarballها» واسطه متداول‌تری برای تبادل فایل در اینترنت هستند.

unarc‏، unarj‏، unrar

این برنامه‌های سودمند لینوکس اجازه می‌دهند بایگانی‌های فشرده شده توسط برنامه‌های ‎arc.exe‎‏، ‎arj.exe‎‏، و ‎rar.exe‎ سیستم DOS را از حالت فشرده خارج نمود.

lzma‏، unlzma‏، lzcat

فشرده‌سازی با کارایی عالی ‎Lempel-Ziv-Markov‎. ترکیب دستوری lzma مشابه ترکیب دستوری gzip است. سایت ‎7-zip‎ دارای اطلاعات بیشتری است.

xz‏، unxz‏، xzcat

یک ابزار فشرده‌سازی با کارایی بالا، سازگار با نگارش lzma، و با یک ترکیب دستوری مشابه با ترکیب دستوری gzip. برای اطلاعات بیشتر، مدخل ویکی‌پدیای آن را ببینید.


اطلاعات فایل


file

یک برنامه سودمند برای شناسایی نوع فایل‌ها. فرمان file file-name یک مشخصه‌فایل، از قبیل ‎ascii text‎ یا data برای file-name برگشت می‌دهد. این فرمان بر حسب توزیع لینوکس/یونیکس، به ‎magic number‎های پیدا شده در ‎/usr/share/magic‎‏، ‎/etc/magic‎‏، یا ‎/usr/lib/magic‎، مراجعه می‌کند.

گزینه ‎-f‎ باعث می‌شود file در وضعیت دسته‌ای، به منظور خواندن از یک فایل که شامل لیستی از نام فایل‌ها جهت بررسی است، اجرا گردد. گزینه ‎-z‎ موقع استفاده روی یک فایل مقصد فشرده، اقدام به تجزیه و تحلیل نوع فایل غیر فشرده را تحمیل می‌کند.

bash$ file test.tar.gz

test.tar.gz: gzip compressed data, deflated,
last modified: Sun Sep 16 13:34:51 2001, os: Unix

bash file -z test.tar.gz

test.tar.gz: GNU tar archive (gzip compressed data, deflated,
last modified: Sun Sep 16 13:34:51 2001, os: Unix)

#پیدا کردن اسکریپت‌های ‎sh‎ و ‎Bash‎ در یک دایرکتوری معین:

DIRECTORY=/usr/local/bin
KEYWORD=Bourne
#              اسکریپت‌های ‎Bourne‎ و ‎Bourne-Again shell‎

file $DIRECTORY/* | fgrep $KEYWORD

#                            

#
#
#
#
#


مثال ‎16-32‎. پاک کردن توضیح‌ها از فایل‌های برنامه ‎C‎

#!/bin/bash
# ‎ توضیح‌ها ‎(/* COMMENT */)‎ در یک برنامه ‎C‎ را پاک می‌کند.

E_NOARGS=0
E_ARGERROR=66
E_WRONG_FILE_TYPE=67

if [ $# -eq "$E_NOARGS" ]
then
  echo "Usage: `basename $0` C-program-file" >&2  #پیغام خطا به ‎stderr‎.
  exit $E_ARGERROR
fi  

#                    بررسی جهت صحت نوع فایل.
type=`file $1 | awk '{ print $2, $3, $4, $5 }'`
#   ‎file $1‎ نوع فایل را بازتاب می دهد . . .
#سپس ‎awk‎ اولین فیلد، نام فایل، را حذف می‌کند
# سپس نتیجه به متغیر ‎type‎ تخصیص داده می‌شود.
correct_type="C source, ASCII text"

if [ "$type" != "$correct_type" ]
then
  echo
  echo "This script works on C program files only."
  echo
  exit $E_WRONG_FILE_TYPE
fi  


#    اسکریپت sed تا اندازه‌ای مرموز:

# 
sed '
/^\/\*/d
/.*\*\//d
' $1
# 

# اگر چند ساعت صرف یادگیری مقدمات ‎sed‎ کنید، فهمیدن آن آسان است.


#   برای عمل کردن اسکریپت در صورتی که کد و توضیح در یک سطر باشند
#+                         افزودن یک سطر به اسکریپت ‎sed‎ لازم است.
#   این کار به عنوان یک تمرین با اهمیت به خواننده واگذار گردید.

# کد فوق هم‌چنین سطرهای غیر توضیح دارای یک ‎*/‎ را حذف می‌کند . . .
#+                                    این نتیجه پسندیده‌ای نیست.

exit 0

#

#کد زیر این سطر به علت وجود ‎exit 0‎ فوق، اجرا نخواهد شد.

#       ‎Stephane Chazelas‎ جایگزین زیر را پیشنهاد می‌کند:

usage() {
  echo "Usage: `basename $0` C-program-file" >&2
  exit 1
}

WEIRD=`echo -n -e '\377'`   # یا ‎WEIRD=$'\377'‎
[[ $# -eq 1 ]] || usage
case `file "$1"` in
  *"C program text"*) sed -e "s%/\*%${WEIRD}%g;s%\*/%${WEIRD}%g" "$1" \
     | tr '\377\n' '\n\377' \
     | sed -ne 'p;n' \
     | tr -d '\n' | tr '\377' '\n';;
  *) usage;;
esac

#       این بازهم توسط مواردی مانند این فریب داده می‌شود:
#
#
#    /*‎ توضیح تعبیه شده اشکال‌دار */
#
# برای اداره تمام موارد خاص (توضیح‌ها در رشته‌ها، توضیح در
#+ رشته‌ای که در آن یک ‎\"‎‏، ‎\\"‎ وجود دارد)، تنها راه نوشتن
#+   یک تجزیه‌کننده C است (شاید با استفاده از ‎lex‎ یا ‎yacc‎)

exit 0

which

which command مسیر کامل برای «command» را ارایه می‌دهد. این برای پی‌بردن به اینکه آیا یک فرمان یا برنامه سودمند خاص روی سیستم نصب شده است، مفید است.

$bash which rm
/usr/bin/rm

برای یک استفاده جالب از این فرمان، مثال ‎36-16‎ را ببینید.

whereis

مشابه which فوق، whereis command مسیر کامل «command» را ارایه می‌دهد، اما مسیر کامل صفحه man آن را هم ارایه می‌کند.

$bash whereis rm
rm: /bin/rm /usr/share/man/man1/rm.1.bz2

whatis

whatis command فرمان «command» را در بانک اطلاعات whatis جستجو می‌کند. این فرمان برای شناسایی فرمان‌های سیستم و فایل‌های پیکربندی مهم، سودمند است. آن را یک فرمان ساده‌سازی شده man در نظر بگیرید.

$bash whatis whatis
whatis               (1)  - search the whatis database for complete words


مثال ‎16-33‎. سیاحت کردن ‎/usr/X11R6/bin‎

#!/bin/bash

#              تمام آن باینری‌های مرموز در ‎/usr/X11R6/bin‎ چه هستند؟

DIRECTORY="/usr/X11R6/bin"
#      همچنین ‎/bin‎‏، ‎/usr/bin‎‏، ‎/usr/local/bin‎‏، وغیره را امتحان کنید

for file in $DIRECTORY/*
do
  whatis `basename $file`   #اطلاعات در باره باینری را منعکس می‌کند.
done

exit 0

#توجه:برای اینکه این کد عمل کند، شما باید بانک اطلاعات ‎whatis‎ را با
#+‎/usr/sbin/makewhatis‎ ایجاد نمایید. شاید مایل باشید خروجی اسکریپت
# را به این شکل تغییر مسیر بدهید ‎./what.sh >>whatis.db‎ یا آن را با
#        دسنور ‎./what.sh | less‎ به صورت صفحه به صفحه مشاهده نمایید

همچنین مثال ‎11-3‎ را مشاهده نمایید.

vdir

نمایش یک فهرست دارای جزییات از دایرکتوری. نتیجه آن مشابه با ‎ls -lb‎ است.

این یکی از برنامه‌های سودمند مدیریت فایل گنو است.

bash$ vdir

total 10
-rw-r--r--    1 bozo  bozo      4034 Jul 18 22:04 data1.xrolo
-rw-r--r--    1 bozo  bozo      4602 May 25 13:58 data1.xrolo.bak
-rw-r--r--    1 bozo  bozo       877 Dec 17  2000 employment.xrolo

bash ls -l

total 10
-rw-r--r--    1 bozo  bozo      4034 Jul 18 22:04 data1.xrolo
-rw-r--r--    1 bozo  bozo      4602 May 25 13:58 data1.xrolo.bak
-rw-r--r--    1 bozo  bozo       877 Dec 17  2000 employment.xrolo

locate‏، slocate

فرمان locate فایل‌ها را با استفاده از یک بانک اطلاعات که درست برای همین منظور ذخیره گردیده جستجو می‌کند. فرمان slocate نگارش ایمن locate (که شاید مستعار slocate شده باشد) است.

bash$ locate hickson

/usr/lib/xephem/catalogs/hickson.edb

getfacl‏، setfacl

این فرمان‌ها file access control list (لیست کنترل دسترسی)-- مالک، گروه، و مجوزهای فایل را بازیابی یا تنظیم می‌کنند.

bash$ getfacl *

# file: test1.txt
# owner: bozo
# group: bozgrp
user::rw-
group::rw-
other::r--

# file: test2.txt
# owner: bozo
# group: bozgrp
user::rw-
group::rw-
other::r--
 

bash$ setfacl -m u:bozo:rw yearly_budget.csv
bash$ getfacl yearly_budget.csv

# file: yearly_budget.csv
# owner: accountant
# group: budgetgrp
user::rw-
user:bozo:rw-
user:accountant:rw-
group::rw-
mask::rw-
other::r--

readlink

فایلی را که یک لینک نمادین به آن اشاره می‌کند، آشکار می‌سازد.

bash$ readlink /usr/bin/awk

../../bin/gawk

strings

فرمان strings را برای پیدا کردن رشته‌های قابل چاپ در یک فایل داده‌ای یا باینری، به کار ببرید. این فرمان رشته‌ کاراکترهای قابل چاپ پیدا شده در فایل مقصد را لیست خواهد نمود. این عمل، می‌تواند برای یک معاینه غیر فنی و سریع از یک فایل رونوشت حافظه (‎core dump‎) یا بازرسی یک فایل تصویری ناشناس مفید باشد (‎strings image-file | more‎ ممکن است چیزی مانند JFIF را نشان بدهد، که فایل را به عنوان یک فایل گرافیکی jpeg معرفی خواهد نمود). در یک اسکریپت، احتمالاً شما خروجی strings را با grep یا sed تجزیه خواهید نمود. مثال ‎11-8‎ و مثال ‎11-10‎ را نیز مشاهده نمایید.

مثال ‎16-34‎. یک فرمان strings «بهبود‌یافته»

#!/bin/bash
#
#
#   این اسکریپت خروجی ‎strings‎ را از طریق کنترل آن در برابر 
#+              یک فایل لیست کلمه استاندارد، فیلتر می‌کند.
#   این به طور موثری حروف شکسته و نامفهوم و آلودگی را حذف
#+          نموده و فقط کلمات شناسایی شده را بیرون می‌دهد.

#
#   
ARGS=1
E_BADARGS=85
E_NOFILE=86

if [ $# -ne $ARGS ]
then
  echo "Usage: `basename $0` filename"
  exit $E_BADARGS
fi

if [ ! -f "$1" ]                       #
then
    echo "File \"$1\" does not exist."
    exit $E_NOFILE
fi
#


MINSTRLEN=3                            # 
WORDFILE=/usr/share/dict/linux.words   #   
# 
#+امکان‌پذیر است، برای مثال بسته لیست کلمه «yawl» از اینجا
# 


wlist=`strings "$1" | tr A-Z a-z | tr '[:space:]' Z | \
       tr -cs '[:alpha:]' Z | tr -s '\173-\377' Z | tr Z ' '`

#   ترجمه کردن خروجی فرمان strings با چند بار عبور دادن از ‎tr‎
#                         ‎tr A-Z a-z‎ به حروف کوچک تبدیل می‌کند.
#     ‎tr '[:space:]'‎ کاراکترهای فضای سفید را به Z تبدیل می‌کند.
#     ‎tr -cs '[:alpha:]' Z‎ کاراکترهای غیرالفبایی را به Z تبدیل
#+                  کرده و چند Z متوالی را بهم فشرده می‌نماید.
#  ‎tr -s '\173-\377' Z‎ کاراکترهای پس از z (م : در ترتیب اسکی) را به
#+  Z تبدیل نموده و Zهای چندگانه متوالی را بهم فشرده می‌سازد که
#+   از تمام کاراکترهای عجیب و غریبی که ترجمه قبلی برای رسیدگی
#+                             به آنها موفق نبوده، خلاص می‌شود.
#سرانجام، ‎tr Z ' '‎ تمام آن Zها را به فضای سفید تبدیل می‌کند که
#+         در حلقه زیر به عنوان جداکننده کلمه دیده خواهند شد.

#
# به تکنیک تغذیه/لوله‌کشی خروجی ‎tr‎ در برگشت به خودش اما با شناسه‌ها
#+           و/یا گزینه‌های متفاوت، در هر عبور متوالی توجه نمایید.
#


for word in $wlist                    #                      مهم:
                                      #‎$wlist‎ نباید نقل‌قولی باشد.
                                      #      ‎"$wlist"‎ کار نمی‌کند.
                                      #           چرا کار نمی‌کند؟
do
  strlen=${#word}                     #                  طول رشته.
  if [ "$strlen" -lt "$MINSTRLEN" ]   #   ذکر نکردن رشته‌های کوتاه.
  then
    continue
  fi

  grep -Fw $word "$WORDFILE"          #  فقط انطباق کلمه‌های کامل.
#             گزینه‌های «Fixed strings» و «whole words». 
done  

exit $?


مقایسه


diff‏، patch

diff: برنامه سودمند قابل انعطاف مقایسه فایل. این فرمان فایل‌های هدف را سطر به سطر به طور متوالی مقایسه می‌کند. در برخی کاربردها، از قبیل هم‌سنجی فرهنگ‌های لغت، ممکن است قبل از لوله‌کشی آنها به diff فیلتر کردن فایل‌ها از میان sort و uniq کمک‌کننده باشد. diff file-1 file-2 سطرهایی را که در دوفایل تفاوت دارند، با نشانه‌هایی که نشان می‌دهند هر سطر متعلق به کدام فایل بخصوص است، در خروجی ارایه می‌کند.

گزینه ‎--side-by-side‎ با diff هر یک از فایل‌های مقایسه را سطر به سطر در ستون جداگانه‌، با سطرهای غیر منطبق نشاندار، در خروجی ارایه می‌دهد. گزینه‌های ‎-c‎ و ‎-u‎ نیز تفسیر خروجی فرمان را آسان‌تر می‌سازند.

پیش‌افزایش‌های متنوع بسیاری برای فرمان diff وجود دارد، از جمله sdiff‏، wdiff‏، xdiff‏، و mdiff.

tip

اگر فایل‌های مقایسه شده یکسان باشند، فرمان diff یک وضعیت خروج 0 برگشت می‌دهد، و اگر آنها تفاوت داشته باشند وضعیت خروج 1 (یا در صورتیکه فایل‌هایی که مقایسه می‌شوند binary باشند 2) برگشت می‌دهد. این موضوع، استفاده از diff در یک ساختار بررسی در داخل اسکریپت پوسته (پایین را ببینید) را ممکن می‌سازد.

یک مورد استفاده رایج برای diff، تولید نمودن فایل‌ تفاوت‌ها جهت استفاده شدن به وسیله patch است. گزینه ‎-e‎ فایل‌های مناسب برای اسکریپت‌های ed یا ex بیرون می‌دهد.

patch: برنامه سودمند قابل انعطافِ مدیریت نگارش‌ها. با دادن یک فایل تفاوت که به وسیله diff تولید شده‏، patch می‌تواند یک نگارش قبلی از یک بسته را به نگارش جدیدتر ارتقا بدهد. توزیع یک فایل نسبتاً کوچک diff بسیار آسان‌تر از توزیع پیکر کامل بسته به تازگی تجدید نظر شده است. «patchهای» کرنل شیوه پسندیده‌ای برای توزیع انتشارهای پیاپی کرنل لینوکس گردیده‌اند.

patch -p1 <patch-file
#تمام تغییرات فهرست شده در ‎patch-file‎ را اخذ می‌کند و
#  آنها را در فایل‌های اشاره شده در آنجا اعمال می‌کند.
#     این کار بسته را به یک نگارش جدیدتر ارتقا می‌دهد.


Patch کردن کرنل:

cd /usr/src
gzip -cd patchXX.gz | patch -p0
#  ارتقا دادن منبع کرنل با استفاده از ‎patch
#از «README» مستندات کرنل لینوکس، به وسیله
#                  مولف ناشناس ‎(Alan Cox?)‎.

Cautionهمچنین فرمان diff می‌تواند دایرکتوری‌ها را به طور بازگشتی (برای نام‌فایل‌های موجود) مقایسه نماید.

bash$ diff -r ~/notes1 ~/notes2

Only in /home/bozo/notes1: file02
Only in /home/bozo/notes1: file03
Only in /home/bozo/notes2: file04


tip

فرمان zdiff را برای مقایسه فایل‌های gzip شده به کار ببرید.


tip

diffstat را برای ایجاد یک histogram (نمودار مقایسه فراوانی) از خروجی فرمان diff استفاده کنید.


diff3‏، merge

یک نگارش توسعه‌یافته از diff که سه فایل را با هم مقایسه می‌کند. این فرمان با اجرای موفق، یک وضعیت خروج ‎0‎ برگشت می‌دهد، اما متاسفانه اطلاعاتی در باره نتایج مقایسه ارایه نمی‌دهد.

bash$ diff3 file-1 file-2 file-3

====
1:1c
  This is line 1 of "file-1".
2:1c
  This is line 1 of "file-2".
3:1c
  This is line 1 of "file-3"

فرمان merge (ادغام سه طرفه فایل) یک پیوست جالب برای diff3 است. ترکیب دستوری آن merge Mergefile file1 file2 است. نتیجه، نوشتن تغییرات file2 نسبت به file1 در فایل Mergefile است. این فرمان را یک نگارش حداقلی از patch در نظر بگیرید.


sdiff

مقایسه و/یا ویرایش دو فایل به منظور ادغام آنها در یک فایل خروجی. این فرمان به دلیل طبیعت محاوره‌ای‌اش، مورد استفاده کمی در یک اسکریپت خواهد داشت.

cmp

فرمان cmp نگارش ساده‌تر diff است. در حالیکه diff تفاوت‌های بین دو فایل را گزارش می‌کند، cmp فقط نشان می‌دهد که آنها در کدام نقطه تفاوت دارند (مترجم: فقط نشان می‌دهد که تفاوت در کدام نقطه آغاز می‌شود، و دیگر هیچ.).

مانند diff‏، فرمان cmp نیز اگر فایل‌های مقایسه شده یکسان باشند، یک وضعیت خروج ‎0‎ و در صورت تفاوت آنها یک وضعیت خروج ‎1‎ برگشت می‌دهد. این موضوع، استفاده از آن در یک ساختار بررسی در داخل اسکریپت را میسر می‌سازد.


مثال ‎16-35‎. کاربرد cmp در داخل یک اسکریپت برای مقایسه دوفایل.

#!/bin/bash
#

ARGS=2  #
E_BADARGS=85
E_UNREADABLE=86

if [ $# -ne "$ARGS" ]
then
  echo "Usage: `basename $0` file1 file2"
  exit $E_BADARGS
fi

if [[ ! -r "$1" || ! -r "$2" ]]
then
  echo "Both files to be compared must exist and be readable."
  exit $E_UNREADABLE
fi

cmp $1 $2 &> /dev/null
#         تغییر مسیر به ‎/dev/null‎ خروجی فرمان ‎cmp‎ را مدفون می‌سازد.
#‎cmp -s $1 $2‎ دارای همان نتیجه است (‎-s‎ نشانه silent برای ‎cmp است‎).
#                با تشکر از ‎Anders Gustavsson‎ برای توضیح این مورد.
#
#همچنین با ‎diff‎ هم کار می‌کند، یعنی به صورت ‎diff $1 $2 &> /dev/null‎

if [ $? -eq 0 ]                #       بررسی وضعیت خروج فرمان ‎cmp‎.
then
  echo "File \"$1\" is identical to file \"$2\"."
else  
  echo "File \"$1\" differs from file \"$2\"."
fi

exit 0

tip

برایی فایل‌های gzip شده از فرمان zcmp استفاده نمایید.


comm

برنامه سودمند همه‌فن‌حریف مقایسه فایل. برای اینکه این برنامه مفید واقع گردد، فایل‌ها باید مرتب‌شده باشند.

comm -options first-file second-file

سطر فرمان ‎comm file-1 file-2‎ سه ستون بیرون می‌دهد:

  • ستون ‎1‎ = سطرهای منحصر به ‎file-1‎

  • ستون ‎2‎ = سطرهای منحصر به ‎file-2‎

  • ستون ‎3‎ = سطرهای مشترک در هر دو فایل.

گزینه‌ها، سرکوب کردن یک یا چند ستون خروجی را میسر می‌کنند.

  • ‎-1‎ بیرون دادن ستون ‎1‎ را موقوف می‌کند

  • ‎-2‎ بیرون دادن ستون ‎2‎ را موقوف می‌کند

  • ‎-3‎ بیرون دادن ستون 3 را موقوف می‌کند

  • ‎-12‎ بیرون دادن هر دو ستون ‎1‎ و ‎2‎ را موقوف می‌کند (مترجم: فقط سطرهای مشترک را چاپ می‌کند)، و غیره.

این فرمان برای مقایسه «فرهنگ لغت‌ها» یا لیست کلمه‌ها -- فایل‌های متن مرتب‌شده با یک کلمه در هر سطر -- مفید است.


برنامه‌های کمکی


basename

اطلاعات مسیر را از یک نام فایل می‌زداید، فقط نام فایل را چاپ می‌کند. ساختار basename $0 اجازه می‌دهد که اسکریپت، نامش را بداند، یعنی نامی که بواسطه آن فراخوانی گردیده است. این مطلب در صورت لزوم می‌تواند برای پیغام «نحوه کاربرد» مفید باشد، به طور مثال برای اسکریپتی که بدون شناسه‌های لازم فراخوانی می‌شود:

echo "Usage: `basename $0` arg1 arg2 ... argn"

dirname

basename را از یک نام‌فایل می‌زداید، فقط اطلاعات مسیر را چاپ می‌کند.

basename و dirname روی هر رشته دلخواه می‌توانند عمل کنند. نیازی نیست شناسه به یک فایل موجود اشاره نماید، یا حتی نزدیک به نام‌ یک فایل باشد ( مثال ‎A-7‎ را ببینید).


مثال ‎16-36‎‏. basename و dirname

#!/bin/bash

address=/home/bozo/daily-journal.txt

echo "Basename of /home/bozo/daily-journal.txt = `basename $address`"
echo "Dirname of /home/bozo/daily-journal.txt = `dirname $address`"
echo
echo "My own home is `basename ~/`."         # ‎`basename ~`‎ نیز کار می‌کند.
echo "The home of my home is `dirname ~/`."  #  ‎`dirname ~`‎ نیز کار می‌کند.

exit 0

split‏، csplit

اینها برنامه‌های سودمندی برای تفکیک یک فایل به قطعه‌های کوچکتر هستند. کاربرد متداول آنها، در تقسیم کردن فایل‌های بزرگ برای پشتیبان‌گیری از آنها بر روی فلاپی‌ها یا آماده‌سازی جهت e-mail کردن یا upload نمودن آنها است.

فرمان csplit یک فایل را برحسب مضمون تفکیک می‌کند، تفکیک در جایی رخ می‌دهد که الگوها منطبق بشوند.

مثال ‎16-37‎. اسکریپتی که خودش را به قطعه‌هایی تقسیم می‌کند

#!/bin/bash
#

#        
#+       
#+                                

CHUNKSIZE=4       # 
OUTPREFIX=xx      #‎csplit‎ به طور پیش‌فرض فایل‌ها را با
                  #+             ‎xx‎ پیشوند می‌کند ...

csplit "$0" "$CHUNKSIZE"

#              چند سطر توضیح برای پُر کردن بلوک . . .
#
#
#
#
#
#

cat "$OUTPREFIX"* > "$0.copy"  #
rm "$OUTPREFIX"*               #   

exit $?

کدگذاری و رمزنگاری


sum‏، cksum‏، md5sum‏، sha1sum

اینها برنامه‌های سودمندی برای تولید checksumها هستند. یک checksum عددی ‎[3]‎ است که برای کنترل صحت و سلامت یک فایل، به طور ریاضی از محتوای آن محاسبه گردیده. یک اسکریپت ممکن است برای مقاصد راستی‌آزمایی از قبیل حصول اطمینان در مورد اینکه محتویات فایل‌های کلیدی سیستم تعویض یا خراب نشده‌اند، به لیستی از checksumها مراجعه کند. برای برنامه‌های کاربردی ایمن، از فرمان md5sum‏ (‎message digest 5 checksum‎)، یا بازهم مناسب‌تر، فرمان جدیدتر sha1sum ‏(‎Secure Hash Algorithm‎) استفاده کنید. ‎[4]‎

bash$ cksum /boot/vmlinuz
1670054224 804083 /boot/vmlinuz

bash$ echo -n "Top Secret" | cksum
3391003827 10


bash$ md5sum /boot/vmlinuz
0f43eccea8f09e0a0b2b5cf1dcf333ba  /boot/vmlinuz

bash$ echo -n "Top Secret" | md5sum
8babc97a6f62a4649716f4df8d61728f  -

فرمان ‏cksum اندازه‌ای برحسب بایت در مورد مقصدش، خواه فایل یا stdout، نشان می‌دهد.

فرمان‌های md5sum و sha1sum وقتی ورودی‌شان را از stdout دریافت می‌کنند یک dash نمایش می‌دهند.


مثال ‎16-38‎. کنترل صحت فایل

#!/bin/bash
#

E_DIR_NOMATCH=80
E_BAD_DBFILE=81

dbfile=File_record.md5
#نام فایل برای نگهداری رکوردها (فایل بانک اطلاعات).


set_up_database ()
{
  echo ""$directory"" > "$dbfile"
            #نوشتن نام دایرکتوری در سطر نخست فایل.

  md5sum "$directory"/* >> "$dbfile"
  #              درج checksumهای ‎md5 و نام فایل‌ها.
}

check_database ()
{
  local n=0
  local filename
  local checksum

 #
 #شاید این کنترل فایل ضروری نباشد، اما احتیاط بهتر از افسوس است.

  if [ ! -r "$dbfile" ]
  then
    echo "Unable to read checksum database file!"
    exit $E_BAD_DBFILE
  fi
  #

  while read record[n]
  do

    directory_checked="${record[0]}"
    if [ "$directory_checked" != "$directory" ]
    then
      echo "Directories do not match up!"
      #   از فایل checksumهابرای یک دایرکتوری متفاوت استفاده شده است.
      exit $E_DIR_NOMATCH
    fi

    if [ "$n" -gt 0 ]          #   اگر نام دایرکتوری (سطر اول) نیست.
    then
      filename[n]=$( echo ${record[$n]} | awk '{ print $2 }' )
      #  ‎md5sum‎ رکوردها را برعکس می‌نویسد، اول ‎checksum‎، سپس نام فایل.
      checksum[n]=$( md5sum "${filename[n]}" )


      if [ "${record[n]}" = "${checksum[n]}" ]
      then
        echo "${filename[n]} unchanged."

        elif [ "`basename ${filename[n]}`" != "$dbfile" ]
                   # از قلم انداختن نام فایل بانک اطلاعات ‎checksum‎ که
                   #+        با هر فراخوانی اسکریپت تغییر خواهد کرد.
                   # 
                   #   متاسفانه این به معنای آن است که در زمان اجرای
                   #+ اسکریپت در ‎$PWD‎، ناخنک زدن به فایل بانک اطلاعات
                   #+                    ‎checksum‎ تشخیص داده نمی‌شود.
                   #                  تمرین: این مشکل را برطرف کنید.
        then
          echo "${filename[n]} : CHECKSUM ERROR!"
             #   فایل پس از آخرین باری که کنترل شده، تغییر کرده است.
        fi

      fi



    let "n+=1"
  done <"$dbfile"    #          خواندن از فایل بانک اطلاعات ‎checksum‎.

}  

# 
#

if [ -z  "$1" ]
then
  directory="$PWD"        #اگر تعیین نشده، استفاده از دایرکتوری جاری
else                    
  directory="$1"
fi  

clear                     #                      پاک کردن صفحه نمایش
echo " Running file integrity check on $directory"
echo

#
  if [ ! -r "$dbfile" ]   #          ایجاد فایل بانک اطلاعات لازم است؟
  then
    echo "Setting up database file, \""$directory"/"$dbfile"\"."; echo
    set_up_database
  fi  
#

check_database            #                         انجام کار واقعی.

echo 

#  شاید مایل باشید خروجی این اسکریپت را به یک فایل تغییر مسیر بدهید،
#+ مخصوصاً در حالتی که دایرکتوری مورد بررسی دارای فایل‌های بسیار باشد.

exit 0

#  برای یک کنترل بسیار کامل‌ترِ صحت فایل، بسته ‎Tripwire‎ را ملاحظه کنید.
#+ 

همچنین مثال ‎A-19‎، مثال ‎36-16‎، و مثال ‎10-2‎ را برای استفاده سازنده از فرمان md5sum مشاهده نماید.

گزارش‌هایی وجود دارد که md5sum‏ ۱۲۸ بیت می‌تواند شکسته شود، بنابراین sha1sum ‏۱۶۰ بیت ایمن‌تر، یک افزایش جدید خوشایند به جعبه ابزار ‎checksum‎ است.

bash$ md5sum testfile
e181e2c8720c60522c4c4c981108e367  testfile

bash$ sha1sum testfile
5d7425a9c08a66c3177f1e31286fa40986ffc996  testfile

مشاوران امنیت به اثبات رسانده‌اند که حتی sha1sum می‌تواند در خطر کشف رمز باشد. خوشبختانه، توزیع‌های جدیدتر لینوکس فرمانهای sha224sum‏، sha256sum‏، sha384sum‏، و sha512sum با بیت‌های بیشتر را پیوست می‌کنند.

uuencode

این برنامه سودمند، فایل‌های باینری (تصویرها، فایل‌های صوتی، فایل‌های فشرده، و غیره) را جهت مناسب نمودن آن‌ها برای انتقال در بدنه پیغام‌های ‎e-mail‎ یا پست کردن در یک گروه خبری، به کاراکترهای ASCII کدگذاری می‌کند. این مخصوصاً در جایی که کدگذاری ‎MIME (multimedia)‎ معتبر نیست، سودمند است.

uudecode

این فرمان برعکس کدگذاری، فایل‌های uuencod شده را از کد خارج و به باینری‌های اصلی برمی‌گرداند.

مثال ‎16-39‎‏.  Uudecod کردن فایل‌های encod شده

#!/bin/bash
#  تمام فایل‌های uuencod شده در دایرکتوری کاری جاری را uudecod می‌کند.

lines=35        # برای سرآیند ‎35‎ سطر اجازه می‌دهد (بسیار سخاوتمندانه).

for File in *                          #  بررسی تمام فایل‌ها در ‎$PWD‎.
do
  search1=`head -n $lines $File | grep begin | wc -w`
  search2=`tail -n $lines $File | grep end | wc -w`
            #   فایل‌های uuencod شده دارای یک ‎"begin"‎ تقریباً در ابتدا
            #                  و یک ‎"end"‎ در نزدیکی انتهایشان هستند.
  if [ "$search1" -gt 0 ]
  then
    if [ "$search2" -gt 0 ]
    then
      echo "uudecoding - $File -"
      uudecode $File
    fi  
  fi
done  

#  توجه نمایید که اجرای این اسکریپت روی خودش، آن را به طرف
#+ تصور آنکه یک فایل uuencod شده است، فریب می‌دهد زیرا شامل
#+                         هر دو کلمه ‎"begin"‎ و ‎"end"‎ است.

#                            تمرین:
#             
#   این اسکریپت را جهت کنترل هر فایل برای سرآیند گروه خبری
#+   و رفتن به مورد بعدی در صورت نیافتن آن، ویرایش نمایید.

exit 0

tip

فرمان ‎fold -s‎ ممکن است برای پردازش پیغام‌های متن طولانی دانلود شده از گروه‌های خبری Usenet سودمند باشد (احتمالاً در یک لوله).


mimencode‏، mmencode

فرمان‌های mimencode و mmencode پیوست‌های پیغام‌ e-mail با کدگذاری MIME را پردازش می‌کنند. اگرچه کارگزار های نامه‌رسان کاربر (از قبیل pine یا kmail) معمولاً به طور خودکار این مورد را اداره می‌کنند، اما این برنامه‌های خاص، از طریق خط فرمان یا در وضعیت پردازش دسته‌ای به وسیله یک اسکریپت پوسته، کار کردن با چنین پیوست‌هایی را میسر می‌سازند.

crypt

زمانی، این برنامه استاندارد رمزنگاری فایل در یونیکس بود. ‎[5]‎ مقررات دولتی برانگیخته از مقاصد سیاسی، با ممنوعیت صدور نرم‌افزار رمزنگاری، منجر به ناپدید شدن crypt در بخش زیادی از جهان یونیکس گردید، و هنوز هم در اکثر توزیع‌های لینوکس غایب است. خوشبختانه، برنامه‌نویسان تعدادی جایگزین‌ شایسته‌ برای آن اندیشیده و ارایه نموده‌اند، از جمله cruft که متعلق به خود نگارنده است ( مثال ‎A-4‎ را ببینید).


openssl

این یک پیاده‌سازی منبع‌باز رمزنگاری Secure Sockets Layer است.

#   برای رمزی کردن یک فایل:
openssl aes-128-ecb -salt -in file.txt -out file.encrypted \
-pass pass:my_password
#
#

#          برای رمزگشایی یک فایل رمزی‌شده openssl:
openssl aes-128-ecb -d -salt -in file.encrypted -out file.txt \
-pass pass:my_password
#

لوله‌کشی openssl به/از tar رمزی کردن یک درخت دایرکتوری کامل را ممکن می‌سازد.

#   برای رمزی کردن دایرکتوری:

sourcedir="/home/bozo/testfiles"
encrfile="encr-dir.tar.gz"
password=my_secret_password

tar czvf - "$sourcedir" |
openssl des3 -salt -out "$encrfile" -pass pass:"$password"
#
#فایل رمزی‌شده ‎encr-dir.tar.gz‎ را در دایرکتوری کاری جاری می‌نویسد.

#     برای رمزگشایی فایل ‎tarball‎ حاصله:
openssl des3 -d -salt -in "$encrfile" -pass pass:"$password" |
tar -xzv
#رمزگشایی نموده و در دایرکتوری کاری جاری از بسته‌بندی خارج می‌کند.

البته، openssl استفاده‌های بسیار دیگری دارد، از جمله فراهم کردن گواهینامه‌های امضا شده برای پایگاه‌های وب. صفحه info را ببینید.

shred

پاک کردن یک فایل به طور امن از طریق چندین بار بازنویسی آن با الگوهای تصادفی بیت‌ها، قبل از حذف فایل. این فرمان دارای همان عملکرد مثال ‎16-61‎ است، اما آن کار را با یک حالت برازنده و کامل‌تر انجام می‌دهد.

این یکی از برنامه‌های مدیریت فایل گنو است.

Caution

ممکن است تکنولوژی پیشرفته دادگاهی، حتی بعد از به کار بردن shred، باز هم قادر به برگرداندن محتویات فایل باشد.


گوناگون


mktemp

ایجاد یک فایل موقتی ‎[6]‎ با یک نام‌فایل «منحصر به فرد». موقعی که از خط فرمان بدون شناسه‌های اضافی احضار می‌گردد، فایلی به اندازه صفر بایت در دایرکتوری ‎/tmp‎ ایجاد می‌کند.

bash$ mktemp
/tmp/tmp.zzsvql3154

PREFIX=filename
tempfile=`mktemp $PREFIX.XXXXXX`
#
#+                             در الگوی نام فایل لازم است.
#اگر قالب نام‌فایل فراهم نشود، ‎tmp.XXXXXXXXXX‎ پیش‌فرض است.

echo "tempfile name = $tempfile"
#      ‎tempfile name = filename.QA2ZpY‎ یا چیزی مشابه آن.

#   فایلی با آن نام، بامجوزهای برابر با ‎600 در دایرکتوری
#+                                کاری جاری تولید می‌کند‎.
# بنابراین یک ‎umask 177‎ لازم نیست، اما با این وجود این یک
#+                          عادت پسندیده برنامه‌نویسی است.

make

برنامه سودمندی برای build و compile کردن بسته‌ها. این فرمان همچنین می‌تواند برای هر مجموعه‌ عملیات معلول تغییرات توسعه‌ای فایل‌های منبع، به کار برود.

فرمان make به یک Makefile که شامل لیستی از وابستگی‌های فایل و عملیاتی است که باید انجام شوند، رسیدگی می‌کند.

برنامه make عملاً یک زبان اسکریپت‌نویسی قدرتمند با شباهت‌های بسیار به Bash است، اما با توانایی تشخیص وابستگی‌ها. برای یک پوشش عمقی از این مجموعه ابزار مفید، سایت مستندات نرم‌افزار گنو را مشاهده کنید.

install

فرمان کپی تک منظوره، مشابه با cp، اما قادر به تنظیم کردن مجوزها و خصوصیات فایل‌های کپی شده است. به نظر می‌رسد این فرمان به طور سفارشی برای نصب بسته‌های نرم‌افزاری ساخته شده است، و اغلب در Makefileها (در بخش ‎make install :‎) حضور دارد. همچنین، می‌تواند در اسکریپت‌های نصب مفید واقع شود.

dos2unix

این برنامه، نوشته شده توسط ‎Benjamin Lin‎ و همکاران، فایل‌های متن با قالب DOS (سطرهای خاتمه یافته با ‎CR-LF‎) را به قالب یونیکس (سطرهای خاتمه یافته با فقط ‎LF‎) تبدیل می‌کند و بالعکس.

ptx

فرمان ‎ptx [targetfile]‎ یک ایندکس (فهرست ارجاع) جابجا شده از targetfile بیرون می‌دهد. در صورت لزوم این فهرست بعداً می‌تواند در یک لوله فیلتر شده و قالب‌بندی بشود.

more‏، less

صفحه‌بندهایی که یک فایل متن یا جریان stdout را به صورت صفحه به صفحه(در هر نوبت یک صفحه نمایش کامل)، نمایش می‌دهند. این فرمان‌ها می‌توانند برای فیلتر کردن خروجی stdout . . . یا یک اسکریپت به کار بروند.

یک کاربرد جالب فرمان more عبارت است از: «اجرای آزمایشی» یک رشته فرمان جهت پیش‌دستی بر نتایج ناخوشایند بالقوه موجود.

ls /home/bozo | awk '{print "rm -rf " $1}' | more
#
		 
#     بررسی اجرا کردنِ سطر فرمان (مصیبت‌بار) پایین:
#
#    

صفحه‌بند less دارای خصوصیت جالب نمایش صفحه‌ها همانند صفحه man است. مثال ‎A-39‎ را مشاهده کنید.

یادداشت‌ها

[1]

یک بایگانی، در مفهومی که در اینجا مطرح می‌شود، فقط مجموعه‌ای از فایل‌های مرتبط نگهداری شده در یک محل واحد است.

[2]

یک سطر فرمان ‎tar czvf ArchiveName.tar.gz *‎ فایل‌های نقطه‌ای در دایرکتوری‌های فرعی تحت دایرکتوری کاری جاری را ضمیمه خواهد نمود. این یک «ویژگی» مستندسازی نشده tar گنو است.

[3]

‎checksum‎ شاید به صورت یک شماره هگزادسیمال، یا به برخی مبنا‌های عددی دیگر بیان بشود.

[4]

حتی برای امنیت بهتر از این، فرمان‌های sha256sum‏، sha512‏، و sha1pass را استفاده کنید.

[5]

بر خلاف کلاس رمزنگاری ‎public key‎، که pgp مثال شناخته‌شده‌ای از آن است، این یک رمز گذاری بلوکی متقارن است که برای رمزنگاری فایل‌ها روی یک سیستم منفرد یا شبکه محلی استفاده می‌شود.

[6]

وقتی با گزینه ‎-d‎ فراخوانی شود یک دایرکتوری موقتی ایجاد می‌کند